Oren en ogen open
Het is belangrijk dat je weet wie extra kwetsbaar is en een groter risico loopt op financiële problemen. Uit onderzoek blijkt dat het dan bijvoorbeeld gaat om alleenstaande ouders met kinderen, mensen zonder betaald werk, asielzoekers en statushouders, mensen met psychische problemen of een chronische ziekte of handicap.
Let verder ook op zogenaamde kruispunten in levens van mensen. Grote veranderingen in het leven, zoals trouwen, verhuizen, kinderen krijgen, scheiden, overlijden en een baan verliezen, zijn een belangrijke oorzaak van schulden.
Verder zijn er bepaalde signalen die je meer kunnen vertellen. Gaan mensen niet op vakantie? Ontbreken ze bij feestjes en sociale activiteiten?
Gaan de kinderen niet mee op schoolreisje? Zie je stapels ongeopende post liggen? Draagt men kleding die niet past bij het huidige seizoen? Zijn de gordijnen ook overdag vaak dicht? Is er weinig reactie op mailtjes of telefoontjes? Het kunnen signalen zijn dat iemand financiële problemen heeft.
Vraag aan de wijkouderling, predikant en pastorale bezoekers om hun vermoedens met de diaconie te delen. Door hun bezoeken weten ze vaak wat er speelt en kunnen diakenen daarmee van waardevolle informatie voorzien.
Check als diaken zelf ook regelmatig je wijk en breng in kaart wie tot deze kwetsbare groepen behoren of wie op zo’n kruispunt in het leven staat. Spreek binnen de diaconie af dat deze mensen minstens een keer per jaar bezocht worden.
Bespreekbaar maken
Het bespreekbaar maken van armoede kan ongemakkelijk zijn. Maar het is wel heel belangrijk. Daarom volgen hier eerst enkele algemene tips:
- Sta naast de ander. Sta niet boven de ander als iemand die het beter weet. Als je naast iemand staat, ben je beter in staat om zijn of haar gezichtspunt te begrijpen.
- Oordeel niet over iemands handelen, ook al ben je het er niet mee eens. Luister met aandacht en respectvol.
- Vul stiltes in een gesprek niet te snel op. Stiltes kunnen rust creëren en geven de andere de gelegenheid om na te denken alvorens wat te zeggen.
- Pak niet meteen pen en papier. Anders lijk je een soort controleur. Later in het gesprek, of eenmaal weer thuis, kun je altijd nog de benodigde gegevens noteren.
- Let op aanknopingspunten: Vaak zijn er in een gesprek verschillende aanknopingspunten om te beginnen over de financiën. Probeer deze op te pikken en daar op in te gaan. Met vragen als: ‘ Wat bedoel je daar precies mee?’ of ‘Wat is de reden dat je dat deed?’ maken dat de ander ruimte krijgt om meer uitleg te geven.
- Vraag door ter verduidelijking tot je begrijpt wat de ander bedoelt en tot je weet hoe het echt met die ander gaat. Vraag naar gevoel, feiten en acties.
- Spreek verwachtingen vooraf uit. Dit voorkomt teleurstellingen. Geef aan wat je kunt betekenen en wat je van de ander verwacht. Check of dit ook is wat de ander van je wil.
Je hebt een vermoeden dat er financiële problemen zijn, maar nu? Hoe start je vervolgens zo’n gesprek? Het bespreekbaar maken van armoede kan namelijk best ongemakkelijk zijn. Omdat het wel heel belangrijk is, volgen hier vier concrete tips.
Laat je vinden
Als diaken doe je zelf je best om mensen met financiële problemen op het spoor te komen. Daarnaast is het ook belangrijk dat mensen weten wat de diaconie hen kan bieden. Ga er niet zomaar vanuit dat iedereen wel weet waarvoor je precies bij de diaconie terecht kunt, want dat is helaas niet zo! Vraag jezelf daarom eens af, hoe toegankelijk is onze diaconie, voor gemeenteleden en voor mensen van buiten de gemeente? Weten mensen met financiële zorgen ons te vinden? Hoe zichtbaar zijn we, bijvoorbeeld op de website van onze kerk of in de kerkapp?
Op welke manier informeren we mensen over wie we zijn en wat we kunnen doen? Zijn andere organisaties in onze omgeving op de hoogte van de mogelijkheden van onze diaconie en gemeente?
Want hulpvragen bij de diaconie kunnen ook binnenkomen via maatschappelijke organisaties, gemeentelijke schuldhulp en sociale wijkteams. Dat zijn de partijen die mensen dagelijks ontmoeten. Het is goed om daar als diaconie contacten mee te onderhouden.
Mensen vinden het lastig om hulp te vragen. Bied het actief en concreet aan. Dit kan ook een doorverwijzing zijn of een link naar een website. Maar maak je hulpaanbod zichtbaar en concreet en vertel hoe je mensen je kunnen bereiken. Dat kan bijvoorbeeld met een flyer van de diaconie. Daarin maak je jezelf bekend en geef je beknopt aan in wat voor situaties mensen een beroep kunnen doen op de diaconie, welke spelregels er zijn en welke criteria jullie hanteren voor het geven van hulp.
De flyer kun je afgeven bij ieder eerste bezoek of je voegt hem toe aan een welkomstmand voor nieuwe leden. Ook kun je de flyer delen in het netwerk van organisaties waarmee je als diaconie contact hebt. De informatie kun je ook eenvoudig toevoegen op de website van de diaconie. Hier vind je een voorbeeld van een flyer die je hiervoor kunt gebruiken.
